Ahir zamanda Kahtan kabilesinden bir adam çıkar ve insanlar ona dini lider olarak itaat ederler ve etrafında toplanırlar. Bu da işlerin tersine döndüğü zamanda olur. Bu yüzden İmam Buhari onunla ilgili haberi “zamanın değişmesi”bölümünde vermiştir.
İmam Ahmed, Buhari ve Müslim Ebu Hureyre(ra)’ın Rasulullah(sav)’den şöyle dediğini rivayet etmiştir: “Kahtan kabilesinden bir kişi çıkıp da insanları âsası ile sevk ve idare etmedikçe kıyamet kopmaz” (Müsned (18/103 Hadis no: 9395-Ahmed Şakir Şerhi). Buharî, Fiten (13/76-Fethu’l-Bâri). Müslim, Fiten (18/36-Nevevî Şerhi))
Kurtubî diyor ki: “İnsanları âsası ile sevk ve idare etmesi” sözünün manası: İnsanları doğru yola sevk etmesi, kendine bağlamasıdır. Yoksa bu bildiğimiz sopa olan âsa değildir. Bununla onları istila edip, kendisine itaat ettirmekten kinâye edilmiştir. Hadiste onun insanlara karşı sert ve katı olduğu anlatılmaktadır.”(“et-Tezkire” (s: 635))
Bana kalırsa, evet insanları âsasıyla idare etmesi, ona itaat etmeleri anlamında kinayeli anlatımdır. Ancak Kurtubî’nin işaret ettiği onun sert ve katı olduğu, bu herkese karşı değil sadece haddi aşan günahkarlara karşıdır. Oysa o dürüst bir kişidir ve adaletle hükmeder.
İbn Hacer, Nuaym b. Hammad’dan naklettiğine göre o, Abdullah b. Amr’ın halifeleri saydığında “.......Bir de Kahtanlı adam” dediğini kuvvetli bir senedle rivayet etmiştir. Yine iyi bir senedle İbn Abbas’ın: “......ve Kahtanlı bir Adam, hepsi salih kimselerdir” dediğini nakletmiştir.(“Fethu’l-Bâri” (6/535))
Abdullah b. Amr b. As (ra)’ın Kahtanlı bir adamın halife olacağı sözünü duyan Muaviye (ra) çok kızdı. Ayağa kalkarak önce Allah’a hamd ve senâda bulundu. Sonra şöyle dedi: “Bana ulaştığına göre sizden birileri Kur’an’da olmayan ve Rasulullah(sav)’dan nakledilmeyen sözleri size söylüyorlar. Emin olun bu kimseler sizin cahillerinizdir. Siz sahibini sapıttıran tahmini şeylerden sakının. Ben Rasulullah (sav)’in şöyle dediğini işittim: “Bu halifelik işi Kureyş’te kalacaktır. Onlar dini emirleri yerine getirdiği sürece hiç kimse onlara düşmanlık edemez. Aksi halde Allah onları yüzüstü süründürür.”(1)
Bu hadiste Muaviye(ra) Kahtanlı’nın çıkmasını inkar etmemekle birlikte halifeliğin Kureyş’ten başkasına geçmesinin mümkün olacağını zanneden kişiye karşı çıkmıştır. Çünkü Muaviye hadisinde: “Onlar dini emirleri yerine getirdiği sürece” sözü geçmektedir. Eğer bunun tersi olursa, o zaman halifelik onların elinden çıkar. Nitekim bu da olmuştur. İnsanlar, Kureyş dini emirleri yerine getirmede zayıf kalıncaya kadar onlara itaat etmiştir. Onlar bunda başarısız olunca halifelik başkalarına geçmiştir.(2)
Ayrıca hadiste geçen Kahtanlı, Cehcâh’da değildir.(3) Kahtanlı hürdür ve soyu Kahtan’a dayanmaktadır ki o da Yemen araplarından Himyer, Kinde, Hamdan ve diğer kabilelerin atası sayılır.(4) Cehcâh ise azad edilmiş birisidir.
İmam Ahmed’in Ebu Hureyre(ra)’dan rivayet ettiği hadis de bunu desteklemektedir: “Cehcâh isimli azadlı bir adam emir olmadıkça günler ve geceler geçmez (yani kıyamet kopmaz)”(5)
1 Buharî, Menâkıb (6/532, 533- Fethu’l-Bâri)
2 Bak: “Fethu’l-Bâri”(13/115)
3 Kurtubî “Tezkire”de (s:636) şöyle diyor: “Kahtanlı kendisine Cehcâh denilen adamdır.”
4 “Fethu’l-Bâri” (6/545-13/78)
5 Müsned (16/156 Hadis no: 8346) Ahmed Şakir şerhinde şöyle demiştir: “İsnadı sahihtir. Hadis Müslim’de (18/36) “azadlı” kelimesi olmadan geçmektedir.”